„Čerstvé żarty” to dziwny twór, rzeknę bez kozery nowotwór, który ma Polaków bawić i uczyć jacy są nasi sąsiedzi zza południowej granicy przy okazji „dyskretnie” reklamując piwo Žatecký Světlý Ležák. Bez ogródek napiszę- moim zdaniem ten program to rak mózgu.
Chyba nikomu z Czechofili nie muszę tłumaczyć, że Žatecký Světlý Ležák nie jest czeski, ale jest to koncernowe piwo produkowane przez okocimski browar w Brzesku na zlecenie Carlsberga.
Nie mam pojęcia kto wpadł na pomysł, żeby celowo konsumentów wprowadzać w błąd, że to jest czeskie piwo, ale pewnie to ten sam spec, który potem wpadł na pomysł typu: „Ej a jakby zrobić program rozrywkowy, w którym Polak i Czech będą ze sobą rozmawiali, ale oczywiście się nie dogadają i będzie z tego kupa śmiechu, bo przecież czeski język jest taki śmieszny!”
Tak- wyszła z tego kupa i jeśli już śmiechu to z tego, jak to „dzieło” na pograniczu marketingu i rozrywki jest zrobione. Spróbuję prześledzić tok myślenia speców od reklamy. Zaczynając od początku- gdzie Polak i Czech mogliby się spotkać- oczywiście w barze. Nie może to jednak być zwykły bar- to ma niby być gospoda, ale przecież ludzie nie będą chcieli patrzeć na wąsatych barmanów czy barmanki, więc zatrudnijmy męskich modeli, którzy przecież nie muszą umieć nalewać piwa tylko się uśmiechać i przecierać szklanki. Same rozmowy polsko-czeskie będą pewnie nudne, więc dodajmy „muzykę”. Przecież jednak mamy XXI wiek, więc niech to będzie DJ. Najlepiej DJka, bo jak za dużo facetów będzie w programie, to nam się feministki doczepią, że parytetów nie ma. Damy więc kobietę, do której prowadzący (Piotr Kędzierski, którego bardzo cenię, ale jego obecność w ogóle nie ratuje tego „show”) zwraca się per Praktyczna Pani. Ja do pani DJki nie mam nic oprócz tego, że jej obecność jest bardziej żenująca i bez sensu niż wodzianek u Wojewódzkiego. Puszczanie sampli z odgłosem nalewania piwa albo jego głośnego przełykania na przemian z jakimiś czeskimi czy polskimi wtrąceniami typu: „to było gupie, nie”.
Widzowie pewnie nie będą się orientowali, gdzie mają się śmiać, więc dodajmy śmiech od publiczności. Nie możemy jednak ryzykować- niech publiczność będzie podstawiona. Posadzimy ich elegancko przy stolikach z lampami, damy po kuflu piwa (ale lepiej żeby go nikt nie pił, niech tylko stoi przed nimi). W efekcie otrzymujemy obrazki tego typu:
Prawie bym zapomniała o jeszcze jednym elemencie tego bigosu- stand up. Tak, program umajają polscy stand uperzy. Do tej pory powstało trzy odcinki. W każdym na początku jest niby losowanie, jaki będzie temat przewodni, więc mamy jak dotąd miłość (láska- jakie to śmieszne ha haha !!!), pech i jedzenie. Bardzo naturalni i w ogóle, zupełnie zaskoczeni tematem stand uperzy na poczekaniu wymyślają swoje wystąpienia, bawiąc publiczność do łez!
Wiem, że tym tekstem raczej tylko podsycam Waszą ciekawość i niektórzy zamiast czuć się zniechęceni od razu przeszukają (šukają- ha hahahahah!!!) internety, żeby sprawdzić czemu ten Czechofil tym razem taki złośliwy, ale ostrzegam- robicie to na własną odpowiedzialność. Szkoda mi jedynie tego biednego Robina (Czecha, który partneruje panu Kędzierskiemu). Wygląda na sympatycznego gościa, ale musi dźwigać na sobie cały możliwy stereotyp żłopiącego piwo Pepika, którego babiczka pochazi s Chrzanowa albo innego Brzeska.
Dla przypomnienia reklama, do której się odwołuję (wtedy przynajmniej nikt nie ściemniał, że Tyskie nie jest z Polski):
Autor: Dorota Chmielewska
JÁCHYM TOPOL
Pan Leopold ma marzenie. Jest nauczycielem geografii w dolnośląskiej Bielawie, który nigdy nie był za granicą. Czasy są takie, że nawet do bratniego kraju nie sposób wyjechać ot tak. Można spróbować nielegalnie. Pan Poldek obmyśla więc plan, jak dostać się do miejsca, które jest tak bliskie a tak niedostępne. To Broumov. Wszystko, co wie o tym północno-czeskim miasteczku, obwarowanym skałami Broumowskich Ścian, wypatrzył na zdjęciach w starej niemieckiej książce. „Przy okazji dowiedziałem się, że Broumov to bardzo stare miasteczko. Jest tam opactwo benedyktyńskie, pochyły rynek z rzeźbą Matki Boskiej ustawioną na spiralnej kolumnie, wiele starych kościołów i cmentarz z najstarszym w Czechach drewnianym kościółkiem żałobnym. Jest tam stary browar, który od setek lat warzy dobrego Opata.” Streściłem fabułę opowiadania „Marzenia” Huberta Klimko-Dobrzanieckiego z tomu „Wariat”. Nie zamierzam zdradzać, czy panu Poldkowi udało się zobaczyć miasto swoich snów. Z ochotą za to przyznam, że sam miałem niedawno przyjemność je odwiedzić, jako wysłannik Czechofila. W Broumovie zobaczyłem to, o czym czytał pan Poldek, i dużo więcej. O części odkryć piszę poniżej, temat jednak zdecydowanie nie jest wyczerpany. Warto do Broumova zaglądać, dla kultury, historii, natury (o tym kiedy indziej) i po piwo, korzystając z faktu, że już nie musimy się tam dostawać rogalem
Co łączy tegoroczną noblistkę i laureata nagrody Nike? Kilka rzeczy, ale wśród nich wspólne spotkanie autorskie w ramach festiwalu Góry Literatury, które odbyło się 7 lipca 2015 r. w klasztorze w Broumovie w Sali Kreslírna – historycznej sali kreślarni gimnazjum klasztornego. Obecność obojga autorów nie dziwi, (Olga Tokarczuk ma dom w nieodległym Krajanowie), ale samo miejsce spotkania trochę może. Wiekowy budynek to obecnie nie tylko dostojny (a jesienna aura jeszcze to wrażenie wzmaga), zabytek, ale i ośrodek kultury i edukacji. Można tam, poza spotykaniem polskich pisarzy, zorganizować ślub z weselem, wysłać pociechy np. na lekcje pisania piórem, wziąć udział w koncertach, które odbywają się także w nowej sali Drzewnik (dawna drewutnia) w ładnym przyklasztornym ogrodzie. Przy kolejnej wizycie chętnie skorzystam z okazji przenocowania w klasztornym Domu Gości. To tam, na 3 piętrze, na ścianach wiszą zdjęcia pokazujące, jak źle wnętrza klasztorne wyglądały jeszcze kilka lat temu (część klasztoru ciągle nie jest dostępna dla zwiedzających, za możliwość jej zobaczenia dziękuję p. Libuše Růčkovej). W latach 50. XX w. były wszak miejscem internowania zakonników i zakonnic, potem służyły jako magazyny, a w takich miejscach remonty to jednak rzadkość. Nowe życie zabytkowego budynku po prostu cieszy, ale już to, co w nim stare, szczerze zachwyca.
Prawda czasu, prawda ekranu. W miniserialu czeskiej telewizji „Ďáblova lest” grany przez Ivana Trojana religioznawca przyjeżdża do klasztoru w Broumovie, żeby razem z miejscowymi zakonnikami ustalić, jak… muszę wziąć głęboki oddech… zwyciężyć szatana, który chce przejąć władzę nad światem. Spotkanie odbywa się w bibliotece klasztoru, która na żywo robi jeszcze większe wrażenie. To około 17 tys. woluminów, manuskrypty i pierwodruki w wielu językach i dotyczące różnych gałęzi wiedzy. 
Niezwykła kolekcja. Prawda jest jednak taka, że w klasztorze od dłuższego czasu żadnych zakonników już nie ma. A co z szatanem? Nic nie zdradzę stwierdzając, że w starciu z Ivanem Trojanem był bez szans. Tak to wygląda, chociaż nigdzie nie raczej nie napiszę, że to „dzieło” czeskiej kinematografii polecam.
Małe sprostowanie. Pan Poldek nie mógł w przedwojennej niemieckiej książce czytać o piwie Opat. O Brauerei Ölberg już jak najbardziej. Ale to, że piwo warzy się w mieście już kilkaset lat to czysta, jak svetlý ležák, prawda. Benedyktyni zaczęli produkcję na wzgórzu klasztornym (cała starówka leży na skale) w 1348 r., ale po serii pożarów w XVIII w. przenieśli browar do wsi Olivětín (niem. Ölberg), dziś już części Broumova. Obecni właściciele szczycą się stosowaniem starych receptur i niezależnością od piwowarskich potentatów. Są dumni z kilkudziesięciu rodzajów piwa, w tym konopnego, z dostępności trunku w okolicznych lokalach oraz niekorzystania przy odnowie browaru z pieniędzy unijnych. Te, albo jakiekolwiek inne, są pilnie potrzebne na rekonstrukcję budynku byłego browaru miejskiego. W mieście funkcjonował bowiem swego czasu, tuż przy klasztorze, drugi pivovar. Produkcję ukończono już w roku 1943 r. Ciemny, pusty budynek jest teraz co prawda obiektem fotogenicznym, obiektywy mają słabość do upadku i zniszczenia, ale wypiję niejednego Opata za jego drugą szansę.
Jest coraz chłodniej, może by się tak przenieść do jakiegoś Lagos albo Bamako. Ach, te wzorzyste, błyszczące tkaniny na ciałach tubylców. Że niby skąd są? Mechaniczną tkalnię we wspomnianym powyżej Olivětínie założył w 1856 r. Josef Edler von Schroll, syn lokalnego tekstylnego przedsiębiorcy Benedykta. To właśnie Josefowi miasteczko zawdzięcza także budynek, w którym obecnie mieści się Urząd Miasta. Zakłady Veba produkujące tkaniny bawełniane, obrusy i ręczniki funkcjonują w tym samym miejscu do dziś. To ważny fragment teraźniejszości Broumova; odwiedzając jakieś miejsce nie warto tylko cofać się kilkaset lat wstecz. Firma ma się dobrze eksportując swój flagowy produkt „afrykański brokat” m.in. do Mali i Nigerii. Miejska część zakładów niczym jakiś gród okazale rozłożyła się nad Ścinawką. To rzeka, która chociaż zaczyna i kończy swój bieg w Polsce postanowiła zajrzeć do Czech, do Broumova. W pełni to pochwalam i rozumiem. Bierzmy przykład z rzeki.
