Znakomita książka młodej Czeszki mówi o skutkach tego, że w czeskim statystycznym małżeństwie jest jak na dworcu – trwa ono do następnej zmiany rozkładu jazdy.
W „Zniknąć” nie ma prawie ani jednego ładnego zdania, które mógłbym tu zacytować, a ono obroniłoby się jako samodzielna cząstka literacka. Cytaty z Vonneguta mogę przytaczać bez omawiania treści książki, bez kontekstu, a mimo to nawet ćwierć jego zdania jest w stanie zabrzmieć jak bon mot. Ze Soukupovej nie da się zacytować nic, co nie brzmiałoby banalnie. Gdyby tę książkę tylko przejrzeć w księgarni – nie zachęci językiem, który mimo że ekspresyjny i młodzieżowy, a zdania nieźle połamane, sprawia wrażenie sprawozdania bez żadnego naddatku. Ale to pozór. Masa czeskich czytelników i recenzentów, łącznie ze mną, nie mogła się od tej książki oderwać. Autorka tak świetnie manewruje banałem, że wciąga nas jak w kryminał.
To jedno zdanie idealnie oddaje ducha tej książki.
Czy „Zniknąć” ma coś wspólnego z typem literatury czeskiej, który jest tak przez nas lubiany? Odpowiadam: nie. Nie ma tu knajpianego śmiechu, nie ma dowcipów, nie ma czeskiej „pohody”, czyli dążenia do przyjemności w każdej sytuacji. Co zatem w tej książce czeskiego? Jeden z tamtejszych krytyków napisał: „Pisanie Soukupovej jest typowo czeskie: ateistyczne, swojskie i niemetafizyczne”.
„Zniknąć” czyta się tak dobrze, że gdy książka się kończy, kończy się też pewien etap w moim życiu. Etap całkowitego pochłonięcia w lekturze. Ten inny, czeski świat był niezwykle przyjemny. Niby czeski, ale tak podobny do polskiego. Pozycja obowiązkowa.
czechofil.com 